حملات Remote Code Execution (RCE)
یکی از خطرناک‌ترین و مخرب‌ترین نوع حملات سایبری، حملات Remote Code Execution یا به اختصار RCE هستند. این نوع از آسیب‌پذیری به مهاجم اجازه می‌دهد که کد دلخواه خود را از راه دور بر روی سرور هدف اجرا کند. در این مقاله، به بررسی دقیق این حمله، نحوه عملکرد آن، مثال‌هایی از آن در دنیای واقعی و روش‌های پیشگیری و مقابله با آن می‌پردازیم.
حمله RCE چیست؟
حمله Remote Code Execution زمانی رخ می‌دهد که برنامه وب اجازه می‌دهد مهاجم کد مخرب دلخواه خود را در سرور هدف از راه دور اجرا کند. در چنین حمله‌ای، مهاجم می‌تواند کنترل کامل سیستم قربانی را به دست گیرد، فایل‌ها را تغییر دهد، دستورات سیستمی اجرا کند، اطلاعات حساس را سرقت کند یا حتی از سیستم برای حمله به سیستم‌های دیگر استفاده نماید.
چگونه حمله RCE انجام می‌شود؟
این حمله معمولاً به واسطه‌ی وجود آسیب‌پذیری در کدهای سمت سرور انجام می‌شود. رایج‌ترین دلایل بروز RCE عبارت‌اند از:
- استفاده از توابع خطرناک مانند
eval،exec،system،passthruو امثال آن بدون فیلتر ورودی‌ها - آپلود فایل‌های مخرب و اجرای آن‌ها در سرور
- تزریق کد در ورودی‌هایی که بدون بررسی اجرا می‌شوند
- بهره‌برداری از آسیب‌پذیری‌های موجود در کتابخانه‌ها و نرم‌افزارهای سمت سرور
نمونه‌ای از آسیب‌پذیری RCE
فرض کنید یک اپلیکیشن PHP کدی به صورت زیر داشته باشد:
<?php $cmd = $_GET['cmd']; eval($cmd); ?>
در این صورت، مهاجم می‌تواند با ارسال یک URL مانند زیر، هر کدی را بر روی سرور اجرا کند:
http://example.com/vulnerable.php?cmd=system('ls');
نمونه‌های واقعی از حملات RCE
- آسیب‌پذیری Drupalgeddon 2 (CVE-2018-7600): به مهاجمان اجازه اجرای کد دلخواه در سایت‌های دروپال نسخه‌های آسیب‌پذیر می‌داد.
- آسیب‌پذیری Log4Shell (CVE-2021-44228): یک آسیب‌پذیری بحرانی در کتابخانه Log4j جاوا که به مهاجمان اجازه اجرای کد دلخواه از طریق لاگ‌ها را می‌داد.
- آسیب‌پذیری در WordPress plugins: برخی افزونه‌های وردپرس در گذشته دارای RCE بوده‌اند که به مهاجم اجازه آپلود و اجرای فایل PHP می‌داد.
تاثیرات حمله RCE
اجرای کد از راه دور می‌تواند عواقب فاجعه‌باری داشته باشد، از جمله:
- دسترسی کامل به سرور
- سرقت اطلاعات کاربران
- تغییر یا حذف اطلاعات
- نصب backdoor یا shell
- استفاده از سرور قربانی به عنوان بات‌نت یا Launch حمله
راه‌های جلوگیری از RCE
1. اعتبارسنجی و پاکسازی ورودی‌ها
تمامی ورودی‌های کاربر باید اعتبارسنجی شوند و از استفاده مستقیم آن‌ها در توابع اجرای کد جلوگیری شود. استفاده از لیست سفید و فیلترهای قوی الزامی است.
2. استفاده نکردن از توابع خطرناک
تابع‌هایی مانند eval، system، exec، shell_exec و مشابه آن‌ها باید تا حد ممکن از کد حذف شوند یا با دقت بالا استفاده شوند.
3. محدود کردن دسترسی فایل‌ها
مسیرهایی که فایل آپلود می‌شود، نباید قابل اجرا باشند. باید سطح دسترسی به گونه‌ای باشد که فایل‌های آپلود شده صرفاً ذخیره شده و امکان اجرا نداشته باشند.
4. استفاده از Web Application Firewall (WAF)
WAFها می‌توانند درخواست‌های مشکوک به اجرای کد را شناسایی و بلاک کنند. از افزونه‌هایی مانند Wordfence در وردپرس برای این منظور استفاده کنید.
5. به‌روزرسانی مرتب سیستم و افزونه‌ها
بسیاری از آسیب‌پذیری‌های RCE از طریق باگ‌های شناخته‌شده در نسخه‌های قدیمی نرم‌افزارها صورت می‌گیرند. با به‌روزرسانی منظم سیستم مدیریت محتوا، افزونه‌ها و سرور، از بهره‌برداری جلوگیری کنید.
6. اجرای اپلیکیشن‌ها با دسترسی محدود
کاربران سیستم‌عامل که اپلیکیشن را اجرا می‌کنند نباید دسترسی root یا admin داشته باشند. اجرای اپلیکیشن با سطح دسترسی محدود، از گسترش حمله جلوگیری می‌کند.
7. لاگ‌گیری و مانیتورینگ
استفاده از ابزارهای مانیتورینگ و لاگ‌گیری دقیق می‌تواند فعالیت‌های مشکوک را به‌سرعت شناسایی کرده و اقدامات مقابله‌ای سریع انجام دهد.
پیشگیری از RCE در وردپرس
در وردپرس، حملات RCE معمولاً از طریق آپلود فایل‌های مخرب یا آسیب‌پذیری در افزونه‌ها صورت می‌گیرند. برای جلوگیری:
- از افزونه‌ها و قالب‌های معتبر استفاده کنید.
- پوشه آپلودها را به‌گونه‌ای پیکربندی کنید که اجرای فایل PHP در آن ممکن نباشد.
- مکانیزم‌های امنیتی مانند
.htaccessرا برای جلوگیری از اجرای فایل‌های مخرب اعمال کنید. - از افزونه‌های امنیتی مانند Wordfence، iThemes Security و All In One WP Security استفاده نمایید.
جمع‌بندی
حملات Remote Code Execution یکی از خطرناک‌ترین نوع تهدیدات سایبری است که می‌تواند کل سرور و داده‌های آن را در اختیار مهاجم قرار دهد. با رعایت اصول امنیتی مانند پاکسازی ورودی‌ها، اجتناب از توابع خطرناک، به‌روزرسانی مداوم، پیکربندی مناسب فایل‌ها و استفاده از ابزارهای امنیتی، می‌توان تا حد زیادی از بروز این آسیب‌پذیری جلوگیری کرد. آگاهی، آموزش و پیاده‌سازی اصول امنیتی بهترین راه مقابله با این تهدید است.